NĘDZA - Stacja kolejowa " Nędza wąskotorowa"

Zdjęcia wykonano: 27.04.2015 

Atrakcyjność obiektu: niewielka

Dostępność: zabezpieczony
Informacje dodatkowe: wejście z tyłu budynku przez otwarte okno.

Nieczynna wąskotorowa stacja kolejowa w Nędzy zlokalizowana w kilometrze 55,0 linii kolejowej Bytom Karb Wąskotorowy - Markowice Raciborskie Wąskotorowe Górnośląskich Kolei Wąskotorowych. W latach 1902 - 1945 odcinek, na którym znajduje się ta stacja był częścią kolei Gliwice Trynek - Rudy - Racibórz na linii Gliwice – Racibórz. Została otwarta w 1902 roku, a zamknięta dla ruchu pasażerskiego (zawieszenie kursowania pociągów pasażerskich) w roku 1966.

W 1945 roku rozebrano tory kolejowe, które odbudowano dopiero po kilku latach. Budynek dawnej stacji zachował się do dziś.


Historia kolejki

 Kolej w Nędzy pojawiła się już w poł. XIX w., kiedy to w 1847 r. do użytku oddana została linia normalnotorowa z Koźla do Bogucina przez Nędzę i Racibórz. Na pocz. XX w., dokładnie w 1902 r. otwarto tutaj natomiast stację wąskotorową. Historia tej kolejki sięga końca XIX w. Jako pierwszą do użytku oddano w 1899 r. linię o długości 23,51 km z Gliwic przez Nieborowice do Rud Wielkich. Był to pierwszy etap projektu przewidującego doprowadzenie linii kolejowej aż do Raciborza. 28 lutego 1901 r. tor kolejowy dotarł do miejscowości Paproć. Natomiast 1 kwietnia następnego roku oddano do eksploatacji dalszy odcinek z Paproci do Markowic Raciborskich. Ostatni fragment linii budowanej etapami doprowadzono do Plani (obecnie Płoni) – dzielnicy Raciborza 17 maja 1903 r. Cała trasa z Gliwic do Raciborza przez Bojków, Nieborowice, Pilchowice, Stanice, Rudy, Szymocice, Nędzę i Babice liczyła łącznie 51 km.

Już w pierwszym roku swojego istnienia kolej przewiozła 279 646 pasażerów i 10 009 ton towarów. Należy podkreślić, że był to najwygodniejszy środek komunikacji pasażerskiej na trasie Gliwice - Racibórz. Podróż normalnotorowym pociągiem osobowym, z konieczną przesiadką w Kędzierzynie trwała ok. 2,2 godz. Kolej wąskotorowa, mimo że czas jazdy miała porównywalny, to obsługiwała 10 miejscowości pozbawionych do tej pory sprawnej komunikacji. Do 1945 r. z tego rodzaju transportu pasażerskiego korzystało ok. 700 tys. osób rocznie, a po II wojnie światowej aż do pocz. lat 60. już ponad milion. Rekord zanotowano w 1954 r., kiedy to przewieziono 1 834 400 pasażerów. W 1991 r., który był ostatnim rokiem funkcjonowania regularnego ruchu pod szyldem PKP, z usług tej kolei skorzystało 90 292 osób.
 
Dzisiaj po dawnej kolei pozostał jedynie liczący 6 km długości odcinek ze Stanicy przez Rudy do Paproci i obiekty z układem torowym w Rudach. Główne budynki dworcowe na stacjach w Stanicy, Nędzy i Paproci po zniszczeniach, których doznały w 1945 r., nieudolnie odbudowane zatraciły swój dawny wygląd.
Cała linia kolejowa z Gliwic do Raciborza Markowic została wpisana do wojewódzkiego rejestru zabytków i od 1 marca 1993 r. jest chroniona prawem. W ten sposób uczyniono pierwszy krok dla ratowania tego niezwykle interesującego systemu transportu szynowego, posiadającego bogatą, ponad 100-letnią historię.

Forma ochrony prawnej

Dworzec kolejowy w Nędzy jest wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków pod nr rej. A/1476/92 z 01.03.1993 r. Ponadto w rejestrze zabytków widnieje również pod tym samym numerem rejestru linia kolejki wąskotorowej Rudy - Markowice (układ torowy, 4 mosty, 12 przepustów).

  

Teskt ze strony: http://m.map4u.pl/poi/index/poi/3301849/page/1/obj/

 Galeria zdjęć